Η παρασκευάστρια εταιρεία του αντιικού φαρμάκου λενακαπαβίρη, η Gilead Sciences, ανακοίνωσε την Τετάρτη (02/10) ότι έδωσε άδεια σε έξι παρασκευαστές γενοσήμων να πωλούν την πρωτοποριακή θεραπεία της για τον HIV σε 120 χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος. Ωστόσο, οι ακτιβιστές δήλωσαν ότι η συμφωνία δεν περιλαμβάνει χώρες με μεγάλο ποσοστό εξάπλωσης του ιού HIV, ιδίως στη Λατινική Αμερική, και ζήτησαν διαφάνεια όσον αφορά την ακριβή τιμολόγηση του φαρμάκου.
Η λενακαπαβίρη, η οποία χορηγείται ενδοφλέβια δύο φορές το χρόνο, έχει δείξει ισχυρά αποτελέσματα για την πρόληψη του HIV. Τα αποτελέσματα μιας μεγάλης κλινικής δοκιμής στη Νότια Αφρική και την Ουγκάντα, έδειξαν ότι το φάρμακο παρείχε σε νεαρές γυναίκες πλήρη προστασία από τον ιό. Τα ίδια αποτελέσματα παρατηρήθηκαν και σε μια δεύτερη κλινική δοκιμή στην οποία συμμετείχαν κυρίως άνδρες από την Αργεντινή, τη Βραζιλία, το Μεξικό, το Περού, τη Νότια Αφρική, την Ταϊλάνδη και τις ΗΠΑ.
Η Gilead Sciences δέχθηκε πιέσεις για να καταστήσει τη λενακαπαβίρη διαθέσιμη το συντομότερο δυνατό και όσο το δυνατόν φθηνότερα σε παγκόσμιο επίπεδο. Έχει ήδη εγκριθεί ως θεραπεία για τον ιό HIV και πωλείται έναντι 42.250 δολαρίων ετησίως με την ονομασία Sunleca στις ΗΠΑ. Οι ερευνητές λένε ότι θα μπορούσε να παραχθεί για μόλις 40 δολάρια ανά ασθενή.
Ωστόσο, η Δρ Μόγκα Καμάλ-Γιάνι, συν-επικεφαλής της πολιτικής της Συμμαχίας People’s Medicines Alliance, επέκρινε την απόφαση της εταιρείας να δώσει άδειες απευθείας και όχι μέσω της υποστηριζόμενης από τον ΟΗΕ δεξαμενής διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας φαρμάκων. Οι συμφωνίες συνοδεύονταν από «δρακόντειους όρους» που θα μπορούσαν να καταστήσουν δυσκολότερο για τους ανθρώπους σε ορισμένες χώρες να αποκτήσουν το φάρμακο, δήλωσε.
«Πίσω από τον φαινομενικά μεγάλο αριθμό χωρών που περιλαμβάνονται στην άδεια, η Gilead αφήνει έξω χώρες με ανώτερο μεσαίο εισόδημα, όπου οι νέες λοιμώξεις είναι υψηλότερες, ενώ σχεδόν ολόκληρη η Λατινική Αμερική έχει μείνει εκτός», τόνισε.
«Οι χώρες που έχουν αποκλειστεί μπορούν να χρησιμοποιήσουν τα νομικά τους δικαιώματα για να ξεπεράσουν τους περιορισμούς πνευματικής ιδιοκτησίας με μια υποχρεωτική άδεια. Ωστόσο, η συμφωνία της Gilead εμποδίζει τις έξι εταιρείες που έχουν λάβει άδεια να πωλούν τα φάρμακά τους σε αυτές τις χώρες. Επιπλέον, αυτή η οδός είναι γεμάτη δυσκολίες και μπορεί να αντιμετωπίσει νομικές προκλήσεις από τη βιομηχανία. Όμως είναι δικαίωμα μιας χώρας και θα πρέπει να χρησιμοποιείται εάν είναι απαραίτητο» πρόσθεσε.
«Η λενακαπαβίρη, η οποία απαιτεί μόνο δύο ενέσεις ετησίως, θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα – εάν έχουν όλοι πρόσβαση σε αυτήν» δήλωσε η Γουίνι Μπιανίμα, εκτελεστική διευθύντρια της UNAids.
Η διευθύντρια προειδοποίησε ότι το 41% των νέων λοιμώξεων αφορά χώρες με ανώτερο μεσαίο εισόδημα και ότι ο αποκλεισμός τους «είναι βαθιά ανησυχητικός και υπονομεύει τις δυνατότητες αυτής της επιστημονικής ανακάλυψης».
Οι κατασκευαστές γενοσήμων είναι οι ινδικές Dr Reddy’s Laboratories, Emcure Pharmaceuticals και Hetero Labs, καθώς και η μονάδα Mylan της Viatris με έδρα τις ΗΠΑ, η αιγυπτιακή Eva Pharma και η πακιστανική Ferozsons Laboratories. Η UNAids δήλωσε ότι θα ήθελε επίσης να δει συμφωνίες σε χώρες με υψηλά ποσοστά HIV, όπως η Νότια Αφρική.
Η Gilead δήλωσε ότι θα ξεκινήσει την υποβολή αιτήσεων για παγκόσμια κανονιστική έγκριση της λενακαπαβίρης ως θεραπευτική αγωγή πρόληψης του HIV έως το τέλος του τρέχοντος έτους.
ΠΗΓΗ: Guardian